Demir eksikliği, vücudun hemoglobin üretmek için ihtiyaç duyduğu demirin yeterli miktarda olmaması ya da vücudun demiri emememesi sonucu ortaya çıkan bir anemi türüdür. Bu durum cilt renginde solgunluk, üşüme, yorgunluk, nefes darlığı ve göğüs ağrısına neden olabilir.
Demir Eksikliği Belirtileri Nelerdir?
- Yorgunluk ve Halsizlik: Sürekli yorgun hissetme.
- Cilt Solgunluğu: Hemoglobin eksikliği nedeniyle cilt renginde solukluk.
- Nefes Darlığı: Oksijen taşıma yetersizliği nedeniyle nefes darlığı.
- Kalp Çarpıntısı: Düşük hemoglobin seviyeleri nedeniyle kalbin daha fazla çalışması.
- El ve Ayaklarda Soğukluk: Daha az oksijen taşınması nedeniyle el ve ayaklarda soğuma.
- Baş Dönmesi ve Denge Kaybı: Kas güçsüzlüğü ve yorgunluk nedeniyle baş dönmesi.
- Baş Ağrısı: Değişen dopamin ve östrojen seviyeleri ile ilişkilidir.
- Kulak Çınlaması: Kan akışındaki değişikliklere bağlı kulak çınlaması.
- Ağız ve Dilde İltihaplanma: Dilin iltihaplanması ve ağız kuruluğu.
- Odaklanmada Zorluk: Düşük demir seviyeleri odaklanma eksikliğine neden olabilir.
- Tırnakların Kırılgan Hale Gelmesi: Tırnakların kolayca kırılması ve çatlaması.
- Saç Dökülmesi: Demir eksikliği saç dökülmesine neden olabilir.
- Tuhaf Yeme İstekleri: Buz, kil veya kağıt yeme isteği.
- Uyku Bozukluğu: Demir eksikliği uyku bozukluklarına yol açabilir.
- Morarmalar: Düşük trombosit seviyeleri nedeniyle artan morarmalar.
- Huzursuz Bacak Sendromu: Dinlenme esnasında bacak hareket ettirme isteği.
- Depresyon: Yorgunluk ve halsizlik depresyona neden olabilir.
Demir Eksikliği Neden Olur?
- Yetersiz Demir Alımı: Demir içeren besinlerin az tüketilmesi.
- Gebelik ve Adet Dönemleri: Bu dönemlerde vücudun demir ihtiyacı artar.
- Kan Kaybı: Ameliyat veya yaralanma nedeniyle oluşan kan kaybı.
- Genetik Faktörler: Genetik yatkınlık.
- Sağlıksız Beslenme: Düzensiz ve yetersiz beslenme.
- Tümörler: İyi veya kötü huylu tümörler.
Demir Eksikliğine Ne İyi Gelir?
Demir eksikliğini gidermek için aşağıdaki gıdaları tüketebilirsiniz:
- Kırmızı Et ve Sakatatlar: Karaciğer, tavuk ve balık eti.
- Deniz Ürünleri: İstiridye ve midye.
- Yeşil Yapraklı Sebzeler: Ispanak ve pazı.
- Baklagiller: Nohut, mercimek, börülce, barbunya, bezelye ve kuru fasulye.
- Kuruyemişler: Fındık, fıstık, susam, kabak çekirdeği, kaju ve antep fıstığı.
- Kuru Meyveler: Kuru kayısı, kuru üzüm, incir, hurma ve kuru dut.
- Baharatlar: Kekik, kimyon, köri, zencefil veya kişniş.
- C Vitamini İçeren Gıdalar: Brokoli, portakal, greyfurt ve çilek.
- Bitter Çikolata
Demir Eksikliği Nasıl Teşhis Edilir?
Demir eksikliği genellikle kan tahlili ile teşhis edilir. Kullanılan yöntemler şunlardır:
- Tam Kan Sayımı
- Periferik Kan Yayması Testi
- Hematokrit Testi
- Hemoglobin Testi
- Ferritin Testi
- Retikülosit Sayısı
Görüntüleme yöntemleri de gerekebilir:
- Endoskopi
- Kolonoskopi
- Ultrason
Demir Eksikliği Nasıl Tedavi Edilir?
Demir hapları veya demir içeren takviyeler en etkili yöntemlerdir. Demir seviyesini eski haline getirmek 3 ila 6 ay sürebilir. Tedavi genellikle bir hafta içinde etkisini gösterir. Uzun süreli takviye kullanımı gerekebilir.
Demir Eksikliği İlaçları:
- Aç karnına alınmalıdır.
- Süt ve süt ürünleri ile tüketilmemelidir.
- Doktor tavsiyesi ile kullanılmalı ve doktor kontrolü olmadan bırakılmamalıdır.
Demir Eksikliği Risk Faktörleri
- Hamile veya Emziren Kadınlar
- 65 Yaş Üstü Kişiler
- 6-12 Ay Arası Bebekler
- 1-2 Yaş Aralığındaki Bebekler
- Vejetaryen Bireyler
- Sık Kan Veren Kişiler
- Kemik İliği Bozukluğu veya Otoimmün Hastalığı Olanlar